<<Wróć do listy artykułów

Poznań, 15go marca 2023

Sygnały zdrowej relacji – jak odróżnić ją od toksycznej

Wstęp
Wiele osób, które pojawiają się w moim gabinecie psychologicznym, zadaje pytania na temat swoich relacji: „Czy ta relacja na pewno mi służy?”, „Czy to normalne, że czuję się niepewnie, choć z zewnątrz wszystko wygląda dobrze?”, „Jak rozpoznać, że jestem w związku, który naprawdę mnie wspiera, a nie ogranicza?” W czasach, gdy na każdym kroku słyszymy o toksycznych związkach i manipulacji emocjonalnej, łatwo poczuć się zagubionym. Gdzie więc leży granica między naturalnymi trudnościami w relacji a prawdziwą, szkodliwą toksycznością? W mojej pracy w gabinecie psychologicznym Agaty Wołoszczak-Kawa regularnie przyglądam się historiom pacjentów, którzy nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, jakie wzorce komunikacji i zachowania zasługują na miano „zdrowych” – a jakie są powodem do niepokoju. Życie pisze różne scenariusze: czasem w dzieciństwie nie mieliśmy wzorca ciepłej, wspierającej miłości, czasem przeżyliśmy zranienia, które utrudniają nam zauważenie, że w aktualnej relacji zasługujemy na większy szacunek i zrozumienie. Celem tego artykułu jest opowiedzieć o tym, jakie sygnały wskazują na dobrą relację, w której obie strony wzajemnie się wspierają, a także jak odróżnić ją od relacji o cechach toksycznych. Zapraszam Cię do lektury w formie opowieści z elementami teorii psychologicznej. Znajdziesz tu nie tylko konkretne kryteria, po których poznasz zdrową więź, ale też historie z życia wzięte – sytuacje, z jakimi pracuję na co dzień i w których poszukujemy rozwiązań dla trudności w budowaniu relacji. Mam nadzieję, że ta opowieść doda Ci pewności siebie w ocenie własnych związków i pozwoli świadomie dbać o relację, która warta jest Twojego czasu i zaangażowania.

Co wyróżnia zdrową relację – wspólne wartości, zaufanie i bezpieczeństwo

Na początek warto przyjrzeć się temu, czym tak naprawdę charakteryzuje się zdrowa, harmonijna relacja. Wyobraźmy sobie dwie osoby, które mimo różnic potrafią wspólnie podejmować decyzje i wspierać się w codziennych trudnościach. Ich komunikacja oparta jest na szacunku, a każda ze stron czuje się na tyle bezpiecznie, że może otwarcie wyrażać swoje potrzeby. Brzmi pięknie? Owszem, ale nie oznacza to, że taka relacja pozbawiona jest jakichkolwiek konfliktów. Konflikty zdarzają się nawet w najlepszych związkach – kluczowe jest jednak, w jaki sposób są rozwiązywane.

W zdrowym związku partnerzy starają się nawzajem rozumieć i brać odpowiedzialność za swoje emocje. Gdy dochodzi do nieporozumienia, dążą raczej do rozmowy niż do wzajemnego obwiniania. W praktyce oznacza to, że kiedy jedna osoba czuje się zraniona, potrafi powiedzieć: „Czuję się niekomfortowo, kiedy mówisz w ten sposób” zamiast „Zawsze mnie lekceważysz!”. Taka wymiana uwzględnia perspektywę drugiej osoby i nie zakłada z góry złych intencji. Budowanie zaufania to proces – nie dzieje się z dnia na dzień, lecz jest efektem codziennych interakcji, w których pokazujemy, że zależy nam na dobru drugiej strony.

W mojej praktyce zauważam, że zdrowej relacji sprzyja przede wszystkim autentyczność – czyli gotowość do bycia sobą, bez maskowania słabości. Nie chodzi o to, by być dla siebie nieustannie idealnym i bezbłędnym, ale raczej o przyjęcie postawy: „Mam prawo do błędów, a Ty masz prawo do odczuć, jakie te błędy w Tobie wywołują”. Wtedy, zamiast ukrywać swoje porażki czy udawać, że coś nie ma znaczenia, partnerzy są w stanie współpracować przy rozwiązywaniu problemów. Na tym polega kluczowa różnica między relacją opartą na wzajemnym wsparciu a relacją, w której co chwilę dochodzi do walki o racje i dominację.

Nie bez znaczenia jest też fakt, że w zdrowej relacji dwie osoby nie muszą być identyczne. Wprost przeciwnie – często różnimy się poglądami, temperamentem czy zainteresowaniami. Chodzi o to, by te różnice nie stawały się przyczyną pogardy czy wyśmiewania, lecz by były traktowane jako element wzbogacający związek. Znałam kiedyś parę, w której jedna osoba uwielbiała aktywność fizyczną, a druga wolała spokojne wieczory przy książce. Na początku wydawało im się, że te różnice ich poróżnią, ale kiedy nauczyli się o tym otwarcie rozmawiać i szukać kompromisów (wspólne spacery zamiast biegania lub krótsze wędrówki w weekend), okazało się, że mogą wiele od siebie nawzajem czerpać.

Jeśli w Twojej relacji pojawiają się takie cechy, jak wzajemne wsparcie, autentyczna troska i otwarta komunikacja – najprawdopodobniej masz do czynienia z fundamentami zdrowego związku. Oczywiście to dopiero początek. W dalszej części artykułu przyjrzymy się dokładniej aspektom, które pomogą nam odróżnić relację wspierającą od potencjalnie toksycznej.

Historia Gosi i Marka – odkrywanie wspólnych wartości

Chciałabym opowiedzieć Ci krótko o Gosi i Marku – parze, która trafiła do mojego gabinetu z powodu różnic światopoglądowych. Gosia była osobą bardzo religijną, Marek zaś utrzymywał, że „nie wierzy w nic”, jednocześnie doceniając bardziej naukowy ogląd świata. Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że w ich przypadku różnice są zbyt duże, by można było mówić o zgodnym życiu. A jednak coś sprawiło, że przez wiele lat doskonale się dogadywali i wspólnie podejmowali ważne życiowe decyzje.

Jak to możliwe? Klucz tkwił w ich wzajemnym szacunku. Marek nie podważał przekonań Gosi, a Gosia nie próbowała go na siłę nawrócić. Oboje podkreślali, że najważniejsze w relacji jest to, iż druga osoba daje poczucie bycia wysłuchanym. Kiedy Marek przechodził przez trudny okres w pracy, Gosia go wspierała. Gdy Gosia opiekowała się chorą matką, Marek przejął na siebie większość obowiązków domowych. Z perspektywy systemowej oceniam, że łączyła ich wspólna wartość: rodzina i wzajemna odpowiedzialność. Pomimo odmiennych poglądów religijnych, potrafili znaleźć wspólną płaszczyznę porozumienia, bo doceniali swoje starania i gotowość do kompromisów.

To właśnie to nastawienie sprawiało, że ich relacja była zdrowa. Nie oznacza to, że nigdy nie mieli kryzysów czy kłótni – zdarzały się momenty, w których Gosia czuła się samotna, bo Marek nie towarzyszył jej w praktykach religijnych. Ale potrafili o tym porozmawiać i ustalić, w jaki sposób Marek może okazać wsparcie, nie zmuszając się do czegoś, co jest wbrew jego przekonaniom. W efekcie ich relacja rozwijała się w atmosferze akceptacji, co stanowi odwrotność toksycznych układów, w których panuje nieustanne poczucie presji i próba wymuszenia zmiany drugiej osoby.

Toksyczne relacje – czym się wyróżniają i dlaczego bywają tak trudne do przerwania?

Teraz dla kontrastu przyjrzyjmy się temu, co rozumiemy przez „toksyczność” w relacjach. Toksyczny związek to taki, w którym dominują zachowania i wzorce komunikacji niszczące poczucie własnej wartości i bezpieczeństwa przynajmniej jednej ze stron. Czasem wprost mówimy o przemocy psychicznej, fizycznej lub ekonomicznej, innym razem toksyczność przejawia się w ciągłym krytykowaniu, szantażu emocjonalnym czy manipulacji („Gdybyś mnie kochał/kochała, zrobiłbyś/zrobiłabyś to dla mnie!”).

W toksycznej relacji część osób trwa dlatego, że na początku mogło się wydawać, że wszystko jest w porządku, a nawet doskonale. Toksyczny partner potrafi być uroczy, opiekuńczy i czarujący w fazie „miesiąca miodowego”. Dopiero z czasem zaczynają się pojawiać zazdrość, kontrola i zaznaczanie własnej dominacji. Osoba uwikłana w taką relację często ma poczucie winy i zaczyna tłumaczyć agresywne bądź manipulacyjne zachowania drugiej strony tym, że „pewnie sama coś zrobiła nie tak”. W efekcie trudno jej zauważyć, że to, co się dzieje, nie jest normalne.

W mojej praktyce nieraz słyszę zdanie: „To nie może być toksyczna relacja, przecież on/ona ma dobre serce i tak bardzo mnie wspierał/wspierała”. Rzeczywiście, toksyczne relacje bywają skomplikowane, bo obok zachowań destrukcyjnych pojawiają się też momenty wielkiej czułości czy wspólnoty. Niestety, to właśnie ten splątany wzorzec (cykl idealizowania i dewaluacji, fazy „dobrego zachowania” i „złego zachowania”) sprawia, że osoba doświadczająca przemocy emocjonalnej może czuć się zagubiona i mieć trudność w podjęciu decyzji o odejściu.

Niektóre toksyczne związki opierają się na tzw. „symbiozie”. Oznacza to, że jedna osoba wypełnia wszystkie potrzeby drugiej, pozbawiając ją niezależności i jednocześnie sprawiając, że sama czuje się „niezbędna”. W takich relacjach często występuje brak jasnych granic i niezdrowe uzależnienie od partnera. Przykładem może być sytuacja, w której jedno z partnerów nie pozwala drugiemu na samodzielne wyjście z domu, utrzymywanie przyjaźni czy decydowanie o finansach, tłumacząc to troską o jego dobro. W rzeczywistości jest to kontrola i próba zapewnienia sobie władzy.

Kluczowym wyróżnikiem toksycznej relacji jest stałe poczucie, że obie strony nie mogą swobodnie być sobą. Jedna strona boi się wyrażać własne zdanie, by nie narazić się na krytykę czy karę emocjonalną, a druga strona czerpie korzyść z tej sytuacji, utrwalając mechanizmy władzy. To środowisko pełne lęku, niepewności i nierównowagi. Oczywiście nikt nie jest idealny, jednak różnica między normalnymi trudnościami w relacji a toksycznym wzorcem polega na tym, że w zdrowej relacji mimo wszystko dążymy do porozumienia i wspólnego rozwiązywania problemów, zaś w toksycznej – jedna osoba nieustannie wykorzystuje słabości drugiej i ignoruje jej potrzeby.

Historia Oli i Sebastiana – złudny urok kontroli

Poznałam kiedyś Olę, energiczną i pełną pasji kobietę, która nie rozumiała, dlaczego w jej kolejnym związku znów pojawiło się poczucie zależności i strachu. Na początku Sebastian – jej partner – wydawał się bardzo opiekuńczy. Sprawdzał, czy bezpiecznie wróciła z pracy, interesował się każdym jej dniem, pytał, z kim się spotyka. Początkowo była tym zachwycona – ktoś okazywał jej tyle uwagi! Nie zauważyła momentu, w którym niewinna troska zamieniła się w kontrolę. „Nie powinnaś wychodzić z koleżankami, to niebezpieczne” – mówił, a ona myślała, że to dlatego, że bardzo mu na niej zależy. Z czasem manipulacje zaczęły nasilać się: Sebastian chciał wiedzieć, co robiła w każdej minucie, a gdy nie odpowiadała na telefon, robił jej karczemne awantury o brak szacunku.

Ola zaczęła się czuć jak w klatce. Przez długi czas miała jednak wrażenie, że sama jest temu winna. „Może nie powinnam wychodzić tak często, może naprawdę nie szanuję jego uczuć?” – tłumaczyła sobie. Kiedy jednak w gabinecie wspólnie przeanalizowaliśmy wzorce tej relacji, okazało się, że Sebastian nie uwzględniał w ogóle potrzeb Oli – liczyło się tylko to, by zaspokoić jego lęk przed stratą i poczucie kontroli. W takiej konstelacji nie było miejsca na autentyczną troskę i współpracę. „Byłam jak w matni” – wspominała Ola z łzami. Dopiero uświadomienie sobie mechanizmów przemocy psychicznej pozwoliło jej podjąć decyzję o zerwaniu i zapoczątkowało proces odbudowy poczucia własnej wartości.

Sygnały zdrowej relacji – jak je rozpoznać w codziennym życiu?

Można by zapytać: „Skoro wiemy już, na czym polega toksyczność, to jak konkretnie wygląda zdrowa relacja?” Poniżej przedstawię kluczowe sygnały, na które warto zwrócić uwagę w codziennym funkcjonowaniu. Oczywiście każda para czy przyjaźń jest inna i nie musimy spełniać wszystkich punktów w stu procentach, by mówić o relacji wspierającej. Jednak im więcej takich elementów dostrzeżesz w swoim związku, tym większe prawdopodobieństwo, że zmierza on w dobrym kierunku.

Przede wszystkim liczy się wzajemne uznanie autonomii. W zdrowej relacji partnerzy rozumieją, że każdy ma prawo do własnych przekonań, czasu wolnego, pasji i że nie stanowi to zagrożenia dla więzi. Nie ma potrzeby śledzenia się wzajemnie czy wyłącznego dzielenia każdej minuty z życia. Wręcz przeciwnie, zdrowy związek bazuje na założeniu: „Ufam Ci i wierzę, że dobrze spędzasz czas po swojemu”. Tak jak w historii Gosi i Marka, wspólne wartości (np. rodzina, wzajemny szacunek) łączą parę, ale nie oznacza to, że muszą wspólnie robić wszystko.

Drugim ważnym sygnałem jest brak dominacji jednej strony nad drugą. To nie znaczy, że zawsze wszystko robimy „po równo”, ale mamy świadomość, że nasze potrzeby są tak samo ważne. Nikt nie czuje się z góry podporządkowany i nikt nie nadużywa swojej pozycji. W codziennym życiu wyraża się to tym, że np. decyzje finansowe, planowanie weekendu czy podział obowiązków domowych ustalane są wspólnie. Jednocześnie obie strony potrafią w razie potrzeby ustąpić i przyznać, że druga osoba może mieć ważniejsze potrzeby w danym momencie.

Kolejny istotny sygnał to otwarta komunikacja. W zdrowych relacjach nie boimy się przyznać do błędu, powiedzieć „przepraszam”, poprosić o pomoc. Jeśli czujemy zazdrość lub niepokój, możemy o tym porozmawiać bez ryzyka wyśmiania czy manipulacji. Zarówno Ty, jak i Twój partner/partnerka, macie prawo pytać, prosić o wyjaśnienia czy wyrażać swoje wątpliwości. Różnica polega na tym, że robicie to w sposób szanujący, bez ranienia czy obarczania drugiej osoby odpowiedzialnością za swoje własne emocje.

Niezwykle ważnym elementem zdrowej relacji jest również wzajemne wsparcie w trudnych chwilach. Czy partner/partnerka potrafi wysłuchać Cię, gdy masz gorszy dzień? Czy naprawdę interesuje się tym, co przeżywasz? W zdrowym związku nie chodzi o to, by przejmować cały ciężar drugiej osoby, ale by być obok, kiedy tej osobie jest ciężko. Wsparcie może przybierać różne formy: od zwykłej rozmowy i przytulenia, po konkretną pomoc, np. w domowych obowiązkach, gdy Twój partner przechodzi gorszy okres w pracy.

Ostatnim, ale nie mniej ważnym aspektem jest wzajemne cieszenie się swoimi sukcesami. W relacji, która sprzyja rozwojowi, partnerzy nie zazdroszczą sobie osiągnięć, lecz dopingują się i świętują razem sukcesy. Czy to awans w pracy, czy ukończenie kursu, czy nawet małe codzienne zwycięstwa – ważne, by druga osoba potrafiła szczerze powiedzieć: „Gratuluję, jestem z Ciebie dumny/na!”. Toksyczne relacje często bazują na zawiści, umniejszaniu bądź braku zainteresowania sukcesami partnera. Jeśli jednak w Twojej relacji jest przestrzeń na wzajemne docenianie, to prawdopodobnie jest ona bliższa idei zdrowego, wspierającego związku.

Opowieść o Ani i Pawle – radość ze wspólnych i osobnych pasji

Ania i Paweł byli moimi pacjentami, którzy na początku terapii mieli problem z ustaleniem priorytetów w związku. Paweł uwielbiał sport – biegał w maratonach i dużo trenował na siłowni. Ania zaś pasjonowała się fotografią i często wyjeżdżała na plenerowe sesje zdjęciowe. Początkowo kłócili się o to, że nie mają wspólnych zajęć, a każde z nich żyje w swoim świecie. Jednak w trakcie naszych spotkań doszli do wniosku, że tak naprawdę ich pasje nie muszą się wykluczać.

Kiedy Ania zrozumiała, jak ważne jest dla Pawła bieganie, przestała wymuszać na nim rezygnację z treningów. Odkryła, że przyjemnie jej towarzyszyć mu na niektórych zawodach, robiąc tam zdjęcia i dopingując go. Z kolei Paweł zaczął okazywać jej więcej zainteresowania i zaproponował, że włączy się w poszukiwanie nowych miejsc na plener. Był dumny, gdy Ania zdobywała wyróżnienia w konkursach fotograficznych. Oboje mogli cieszyć się sukcesami drugiej strony, a jednocześnie rozwijać własne pasje. Ich relacja okazała się zdrowa, bo potrafili poszukać takiego rozwiązania, w którym nie musieli rezygnować z samych siebie, lecz znaleźli sposób na wsparcie swoich indywidualnych zainteresowań.

Czy konflikt zawsze oznacza toksyczność? Rola konstruktywnej kłótni

Wiele osób pyta: „Czy jeśli w naszym związku dochodzi do kłótni, to znaczy, że relacja jest toksyczna?” Absolutnie nie. Konflikty są naturalną częścią każdego bliskiego związku – czy to miłosnego, przyjacielskiego czy rodzinnego. Różnimy się doświadczeniami, charakterami i oczekiwaniami, a te różnice czasem prowadzą do spięć. Sekret polega na tym, jak do tych spięć podchodzimy. Czy potrafimy się w ich trakcie wzajemnie wysłuchać? Czy wyciągamy z nich wnioski na przyszłość? Czy po kłótni umiemy przeprosić i szczerze porozmawiać o emocjach?

Konstruktywna kłótnia to taka, w której pomimo emocji nie zapominamy o szacunku dla partnera. Staramy się mówić o własnych uczuciach i potrzebach (tzw. „ja-komunikat”) zamiast atakować. Używamy stwierdzeń: „Ja czuję…”, „Dla mnie to ważne, bo…” zamiast „Ty zawsze…” czy „Ty nigdy…”. Taka postawa pozwala uniknąć gier, w których obie strony starają się udowodnić sobie wzajemne błędy, a zamiast tego dążyć do rozładowania napięcia i zrozumienia sedna problemu.

Co więcej, konflikty mogą być okazją do rozwoju relacji. Kiedy jedna osoba mówi, że czuje się zaniedbana, może to być punkt wyjścia do zbadania, jak partner może lepiej okazać wsparcie. Może okazać się, że druga strona wcale nie wiedziała, czego ta pierwsza potrzebuje, bo nigdy nie było to jasno zakomunikowane. To, co w toksycznych relacjach bywa unikaną prawdą (czyli faktem, że mamy niezaspokojone potrzeby i nie rozmawiamy o nich), w zdrowej relacji staje się tematem dyskusji – czasem trudnej i burzliwej, ale prowadzącej do zmiany.

Oczywiście istnieją kłótnie, które przybierają toksyczny charakter – np. wtedy, gdy dochodzi do wyzwisk, przemocy werbalnej, publicznego ośmieszania czy gróźb. W takiej sytuacji nie mówimy o „konstruktywnym konflikcie”, lecz o agresji, która rani i niszczy zaufanie. Dlatego ważne jest, by zawsze stawiać jasne granice. Jeśli w kłótni padają poniżające słowa, warto przerwać dyskusję („Stop, nie godzę się na ten ton rozmowy”) i powrócić do niej dopiero wtedy, gdy opadną emocje. To wyraz szacunku zarówno dla siebie, jak i dla drugiej osoby.

Z mojej perspektywy – i to często podkreślam pacjentom – konflikt nie musi być sygnałem końca miłości czy przyjaźni. Czasem jest wręcz przeciwnie: jeśli potrafimy go przepracować, wychodzimy z takiej burzy silniejsi i bogatsi o nowe doświadczenia. Dzięki temu uczymy się, jak uważniej słuchać, lepiej wyrażać siebie, a także jak wspólnie szukać kompromisów. W zdrowych związkach partnerzy nie boją się kłótni, bo wiedzą, że fundament ich relacji to wzajemna lojalność i chęć zrozumienia. Takie podejście stoi w sprzeczności z układami toksycznymi, gdzie każda kłótnia staje się kolejnym polem bitwy, umacniając tylko wzajemne urazy.

Kłótnia Basi i Piotra – przepis na dogadanie się

Basia i Piotr zgłosili się na terapię, bo mieli wrażenie, że „coś między nimi pękło” po serii ostrej wymiany zdań związanej z planami ślubnymi. Każda rozmowa na ten temat kończyła się tym, że Basia zarzucała Piotrowi brak zaangażowania, a Piotr wytykał Basi nieodpowiedzialność finansową. Słowa padały ostre i raniące: „Jesteś egoistą!”, „Ty myślisz tylko o pieniądzach!” – i tak w kółko. Na sesji okazało się, że oboje mają ukryty lęk: Basia boi się, że Piotr się nie zdecyduje na małżeństwo, bo jej nie kocha wystarczająco, a Piotr boi się, że Basia zrujnuje ich wspólny budżet.

Gdy zaczęliśmy pracować nad nazywaniem emocji, odkryli, że zamiast używać oskarżeń, mogą wyrażać te lęki wprost. W efekcie w jednej z sesji Basia powiedziała: „Boję się, że nie jesteś pewien naszego związku, a ja bardzo tego pragnę”, a Piotr przyznał: „Obawiam się, że nie poradzimy sobie finansowo, jeśli zaczniemy duże wydatki bez planu”. Nagle okazało się, że łączy ich wspólna potrzeba bezpieczeństwa i bliskości. Dzięki temu udało się wypracować kompromis: zdecydowali się na mniejszy ślub i plan oszczędności, a jednocześnie omówili, jak chcą wspólnie podejmować decyzje. Ich kłótnie nie zniknęły całkowicie (bo nadal wiele spraw ich różni), ale nabrali pewności, że nawet w emocjonalnych rozmowach potrafią rozmawiać w sposób, który nie rani, a zbliża. To właśnie przykład konstruktywnego rozwiązania konfliktu, a nie toksycznej relacji.

Jak dbać o relację, by pozostała zdrowa – praktyczne wskazówki i wnioski

O ile rozpoznanie toksycznych wzorców jest często pierwszym krokiem ku zmianie, o tyle w przypadku relacji o pozytywnym potencjale warto zadać sobie pytanie: „Jak mogę o nią zadbać, aby pozostała zdrowa?” Poniżej znajdziesz kilka wskazówek, które z powodzeniem stosuję z parami i rodzinami podczas pracy w gabinecie psychologicznym Agaty Wołoszczak-Kawa. Choć proste w teorii, wymagają konsekwencji i chęci obydwu stron w praktyce.

Po pierwsze, nie zapominaj o regularnej komunikacji. Znajdźcie czas, by usiąść razem i porozmawiać o sprawach bieżących, ale też o tym, co się dzieje w waszych głowach i sercach. Wystarczy kwadrans dziennie, by wymienić się wrażeniami i w razie potrzeby udzielić sobie wsparcia. Brak czasu na rozmowę przez dłuższy okres często prowadzi do tego, że drobne sprawy zaczynają urastać do rangi wielkich problemów.

Po drugie, pamiętajcie o indywidualnej przestrzeni. Zdrowa relacja nie polega na byciu przez całą dobę „nierozerwalnym duetem”. Każdy potrzebuje chwili wytchnienia, czasu dla siebie, rozwijania własnych pasji czy spędzenia go z przyjaciółmi. Szacunek dla tej potrzeby sprawia, że związek nie staje się więzieniem, a partnerzy pozostają otwarci na świat i na siebie nawzajem.

Po trzecie, uczcie się rozwiązywać konflikty na bieżąco. Nie odkładajcie trudnych tematów „na później”, bo najczęściej to „później” jest już tak przeładowane emocjami, że prowadzi do wybuchu. Jeśli czujesz, że coś Cię niepokoi, spróbuj powiedzieć o tym od razu. Używaj przy tym spokojnego tonu i konkretnych przykładów („Kiedy wczoraj wróciłeś tak późno, zmartwiłam się, że nic nie napisałeś wcześniej”). Dzięki temu druga osoba ma szansę wyjaśnić, a Ty nie dusisz w sobie negatywnych emocji.

Po czwarte, chwalcie się nawzajem i okazujcie wdzięczność. Choć brzmi to banalnie, wiele par zapomina o drobnych gestach i słowach uznania. Nawet zwykłe „Dziękuję za śniadanie, było pyszne” albo „Widzę, ile włożyłeś/ włożyłaś wysiłku w przygotowanie tej prezentacji” potrafi rozładować wiele napięć. W zdrowej relacji chcemy się nawzajem doceniać, bo wiemy, że to buduje więź i dodaje energii do codziennych zmagań.

Wreszcie, jeśli czujesz, że w waszej relacji dzieje się coś niepokojącego – nie bój się sięgnąć po wsparcie. Często ludzie obawiają się terapii par, uważając, że to „ostatnia deska ratunku” albo „przyznanie się do porażki”. Tymczasem konsultacja u psychologa może pomóc wypracować skuteczne strategie komunikacji, zrozumieć swoje wzajemne potrzeby i uchronić relację przed narastającym kryzysem. Lepiej działać zawczasu, niż czekać, aż toksyczne wzorce rozgoszczą się na dobre.

Wskazówki praktyczne – lista

Poniżej zebrałam najważniejsze zasady, które możesz wdrożyć już teraz, aby dbać o zdrowie swojej relacji:

• Regularna rozmowa: raz na kilka dni przeznaczcie chwilę wyłącznie dla siebie, by omówić, jak się czujecie i co się ostatnio wydarzyło w waszym życiu.
• Szanujcie granice: każdy z was ma prawo do własnych zainteresowań i towarzystwa przyjaciół; nie krytykujcie się wzajemnie za to, że potrzebujecie czasu w pojedynkę.
• Konstruktywne rozwiązywanie konfliktów: korzystajcie z technik takich jak „ja-komunikat” czy „czas na ochłonięcie” (time-out), by nie eskalować kłótni.
• Wzajemne wsparcie: pytajcie, jak możecie sobie pomóc w trudnych chwilach, i bądźcie gotowi realnie wesprzeć drugą osobę.
• Okazywanie wdzięczności i uznania: mówcie sobie miłe słowa, dziękujcie za codzienne drobiazgi, doceniajcie wysiłek drugiej strony.
• Otwartość na pomoc z zewnątrz: jeśli w relacji pojawiają się poważne problemy, rozważcie wspólną wizytę u psychologa lub mediatora.

Każdy z tych punktów może wymagać świadomego wysiłku i zmiany starych nawyków, ale nagroda jest warta zachodu: związek, który dodaje skrzydeł zamiast je podcinać, i bliskość, w której czujesz się wolny/a i akceptowany/a zarazem.

Zakończenie
Zbudowanie i utrzymanie zdrowej relacji nie jest zadaniem jednorazowym – to proces, który wymaga uwagi, komunikacji i umiejętności rozpoznawania własnych potrzeb oraz granic. Czasami, szczególnie gdy w grę wchodzą traumatyczne doświadczenia z przeszłości czy wzorce wyniesione z domu rodzinnego, możemy nieświadomie powielać toksyczne schematy. Dlatego ważne jest, by nie bać się przyjrzeć temu, co naprawdę dzieje się w naszym związku, i szukać wsparcia, jeśli coś nas niepokoi.

Pamiętajmy, że każda relacja jest inna – nie ma jednej recepty na szczęście. Jednak istnieją pewne uniwersalne zasady, takie jak wzajemny szacunek, empatia i otwarta komunikacja, które stanowią solidną podstawę dla każdego związku. Jestem przekonana, że jeśli poświęcisz czas na poznanie siebie i zrozumienie partnera, a także wypracujecie wspólne sposoby radzenia sobie z trudnościami, stworzycie relację, która będzie zarówno inspirująca, jak i bezpieczna.

Jeśli czujesz, że potrzebujesz wsparcia w rozpoznawaniu, czy Twój związek zmierza w stronę zdrowia czy toksyczności, zapraszam Cię do kontaktu z moim gabinetem. Wspólnie przyjrzymy się Twoim wątpliwościom, przeanalizujemy wzorce i nauczymy się, jak wprowadzać pozytywne zmiany krok po kroku. Niezależnie od tego, w jakim punkcie jesteś dzisiaj, warto zadbać o siebie i swoje relacje – bo zdrowa więź to coś więcej niż brak kłótni. To szansa na wzajemny rozwój, wsparcie i radość z bycia razem. Zrób pierwszy krok już teraz!