<<Wróć do listy artykułów

Poznań, 15go maja 2022

Problemy z komunikacją w związku – jak je rozwiązać i poprawić relację?

Problemy z komunikacją stanowią jedną z najczęstszych przyczyn konfliktów i rozstań w związkach. Niedopowiedzenia, wzajemne pretensje czy brak umiejętności wyrażania uczuć nierzadko prowadzą do narastającej frustracji i oddalenia się partnerów. W mojej praktyce psychoterapeutycznej często obserwuję, że niekiedy wystarczą drobne zmiany w sposobie porozumiewania się, aby atmosfera w związku uległa zdecydowanej poprawie. W tym artykule podpowiem Ci, jak pracować nad komunikacją i w jaki sposób psychoterapia może wesprzeć pary w odzyskaniu zrozumienia i bliskości.

1. Skąd biorą się trudności w komunikacji?

Każdy z nas ma własny styl wypowiadania się, reagowania na emocje czy interpretowania słów innych. Na trudności w komunikacji mogą wpływać:

• Różnice wychowania i doświadczeń: W rodzinie jednego partnera mówienie o uczuciach było naturalne, w innej – traktowane jako słabość. W efekcie brak wspólnej „bazy” do rozmów o emocjach.
• Strach przed konfliktem: Niektórzy boją się wyrażać opinie, by nie wywołać sprzeczki, co prowadzi do niedomówień i narastania niewypowiedzianych żalów.
• Interpretacje i mylne założenia: Zamiast słuchać partnera, w głowie tworzymy scenariusze („Pewnie uważa, że się nie staram”), co wywołuje złość lub zamknięcie się w sobie.
• Różny język miłości i potrzeb: Jedna osoba potrzebuje rozmów o uczuciach i czułych słów, druga – woli konkretne działania i praktyczną pomoc.

Efektem tych różnic jest często poczucie niezrozumienia i emocjonalny dystans. Na szczęście istnieją skuteczne sposoby pracy nad poprawą komunikacji.

2. Podstawowe zasady lepszej komunikacji

Nawet niewielkie usprawnienia potrafią przynieść znaczną zmianę w atmosferze związku. Oto kilka kluczowych zasad:

1. Słuchaj naprawdę
   Często podczas rozmowy jesteśmy skoncentrowani na tym, co my sami chcemy powiedzieć, zamiast uwagą towarzyszyć drugiej stronie. Zadawaj pytania, upewniaj się, czy zrozumiałeś/aś treść komunikatu, nie przerywaj.
2. Unikaj ocen i uogólnień
   Zamiast mówić „Zawsze to robisz!” lub „Ty nigdy nie słuchasz!”, skup się na konkretnej sytuacji, np.: „Czułam się zlekceważona, kiedy wczoraj w trakcie mojej opowieści sprawdzałeś telefon.”
3. Mów o uczuciach i potrzebach w pierwszej osobie
   Zamiast atakować: „Jesteś egoistą!”, użyj komunikatu „Ja”: „Czuję się nieważna, gdy moje zdanie jest pomijane w waszych rozmowach.” W ten sposób pokazujesz swoje emocje, a nie osądzasz partnera.
4. Doceniaj pozytywy
   Nie ograniczaj rozmów tylko do zarzutów – zauważaj również starania, sukcesy partnera. Wzmacnia to poczucie bycia docenionym i motywuje do dalszej pracy nad relacją.
5. Wybieraj odpowiedni moment i miejsce
   Poważne rozmowy lepiej przeprowadzać w spokojnej atmosferze, bez dodatkowych rozpraszaczy i kiedy oboje jesteście na to gotowi (np. nie tuż przed wyjściem do pracy).

3. Czy psychoterapia par jest potrzebna?

Terapia par (czasem zwana też terapią małżeńską) przydaje się, gdy mimo starań problem z komunikacją utrzymuje się i zaczyna poważnie szkodzić relacji. Warto rozważyć profesjonalne wsparcie, jeśli:

• Trudności trwają od dawna, a wzajemne rozmowy kończą się kłótniami lub wycofaniem,
• Jedno lub oboje partnerzy odczuwają frustrację, złość lub bezradność wobec sytuacji,
• Konflikty zaczynają dotyczyć większości tematów: obowiązków domowych, finansów, wychowania dzieci, spędzania wolnego czasu,
• Czujecie, że brakuje wam wsparcia emocjonalnego, a próby naprawy nic nie dają.

Terapeuta w bezpiecznej przestrzeni pomaga parze zidentyfikować destrukcyjne wzorce komunikacji, uczy nowych sposobów wyrażania uczuć i potrzeb, a także wspiera w odbudowie zaufania. To nie oznacza, że ktoś jest „zły” czy „chory” – po prostu czasem potrzebujemy neutralnej i doświadczonej osoby, która wskaże drogę wyjścia z zaklętego kręgu nieporozumień.

4. Jak wygląda praca nad komunikacją w terapii?

Choć każdy terapeuta pracuje nieco inaczej, można wyróżnić kilka etapów:

• Diagnoza problemu: Terapeuta słucha obu partnerów, zadaje pytania, zauważa wzorce i przyczyny konfliktów. Ustala wspólny cel terapii (np. poprawa sposobu rozwiązywania sporów).
• Nauka technik komunikacji: Para uczy się m.in. komunikatów „ja”, słuchania aktywnego, rozpoznawania wyzwalaczy kłótni. Terapeuta często proponuje ćwiczenia (np. odgrywanie scenek).
• Praca nad emocjami i historią rodzinną: Jeżeli trudności w komunikacji mają korzenie w poprzednich związkach, dzieciństwie czy lękach, można spojrzeć na nie z szerszej perspektywy (podejście systemowe, psychodynamiczne).
• Utrwalanie nowych wzorców: Kiedy para opanowuje lepsze sposoby reagowania, terapeuta pomaga „utrwalić” je w codziennym życiu. Ważne jest regularne praktykowanie i zauważanie pozytywnych efektów.

Zwykle kilka–kilkanaście spotkań może znacząco poprawić jakość relacji. Najważniejsza jest chęć współpracy i otwartość obu stron.

5. Co można robić samodzielnie, by poprawić komunikację?

Nawet bez terapii istnieją proste kroki, które warto wypróbować:

1. Regularne „spotkania komunikacyjne”
   Wyznaczcie raz w tygodniu (np. w niedzielny wieczór) czas na spokojną rozmowę o tym, co dobrego i trudnego działo się w ciągu minionych dni, czego potrzebujecie wzajemnie.
2. Zapisywanie myśli przed rozmową
   Jeśli temat jest trudny, notuj kluczowe punkty, które chcesz omówić. To pomaga uniknąć przegadania lub wyparowania ważnych kwestii w trakcie stresującej dyskusji.
3. Ćwiczenie słuchania aktywnego
   Powtórz słowa partnera swoimi słowami: „Rozumiem, że czujesz się zaniedbany, kiedy długo siedzę przy komputerze?” – w ten sposób potwierdzasz zrozumienie.
4. Drobne gesty wsparcia i czułości
   Komunikacja to nie tylko słowa. Przytulenie, miły SMS w ciągu dnia czy pytanie „Jak Ci minął dzień?” wzmacniają poczucie bliskości.

Jeżeli jednak konflikty narastają, a wzajemne starania nie przynoszą efektów, profesjonalna terapia par może okazać się najlepszym rozwiązaniem.

Podsumowanie – dialog zamiast niedomówień

Problemy z komunikacją w związku nie muszą prowadzić do rozpadu relacji. Wspólna praca nad otwartym wyrażaniem emocji, słuchaniem bez ocen i zrozumieniem perspektywy drugiej osoby może umocnić związek, a nawet sprawić, że trudne momenty staną się okazją do rozwoju. Jeżeli czujesz, że obecne próby nie wystarczają, zapraszam do kontaktu. W moim gabinecie psychoterapeutycznym pomagam parom wyjść z impasu i odzyskać zdolność słuchania, troski i współpracy. Pamiętaj – lepsza komunikacja to nie tylko brak kłótni, to głębsze zrozumienie i silniejsze więzi, które stanowią fundament szczęśliwego życia we dwoje.