<<Wróć do listy artykułów

Poznań, 8go grudnia 2024

Dlaczego się złoszczę? – Prawdziwe przyczyny złości i sposoby radzenia sobie

„Nie wiem, dlaczego tak się złoszczę. To silniejsze ode mnie!” – często słyszę takie słowa w moim gabinecie. Złość jest emocją, której wielu z nas się boi, wstydzi lub po prostu nie rozumie. Czasem traktujemy ją jak wroga, próbując ją stłumić, a czasem wybuchamy, nie wiedząc dlaczego. A gdyby złość była tylko sygnałem, który mówi nam coś ważnego o nas samych?

W tym artykule wyjaśnię, jak psychologia systemowa tłumaczy złość, jakie są jej prawdziwe przyczyny oraz jak zdrowo sobie z nią radzić. Opowiem Ci również historie osób, które nauczyły się słuchać swojej złości i dzięki temu zbudowały lepsze relacje ze sobą i z innymi.

1. Czym naprawdę jest złość?

Złość często jest postrzegana jako negatywna emocja – coś, czego należy unikać. Ale prawda jest inna. Złość jest jak kontrolka ostrzegawcza, która zapala się, gdy nasze granice są przekraczane, nasze potrzeby lekceważone lub czujemy zagrożenie. To naturalna reakcja obronna, która ma nas chronić.

Z punktu widzenia psychologii systemowej złość pokazuje nam:

• że coś w naszym życiu dzieje się niezgodnie z naszymi wartościami;
• że nasze granice zostały przekroczone;
• że tłumimy ważne dla nas uczucia lub potrzeby.

2. Prawdziwe przyczyny złości – co kryje się pod powierzchnią?

Kiedy Ania przyszła do mnie na terapię, mówiła: „Złoszczę się bez powodu”. Jednak po krótkiej rozmowie okazało się, że za jej złością krył się głęboki smutek – czuła się samotna i niedoceniona przez męża. Złość była tylko wierzchołkiem góry lodowej, pod którą kryły się zupełnie inne emocje.

Najczęściej pod złością kryją się:

• Smutek lub żal – gdy czujemy, że ktoś nas zawiódł lub zranił;
• Lęk lub niepewność – gdy czujemy się zagrożeni lub nie mamy kontroli;
• Frustracja – gdy coś nie idzie po naszej myśli lub gdy nasze potrzeby są stale ignorowane;
• Bezsilność – gdy czujemy, że nie możemy zmienić sytuacji.

3. Jak złość wpływa na nasze relacje?

Marcin zgłosił się na terapię, bo złość niszczyła jego związek. „Wybucham, a potem żałuję, ale jest już za późno” – mówił. Niekontrolowana złość może niszczyć zaufanie i bliskość. Jednak złość tłumiona prowadzi do dystansu i napięcia. Kluczem jest zrozumienie, co nas naprawdę złości, i nauczenie się zdrowego wyrażania tej emocji.

Niezdrowe reakcje na złość w relacjach to:

• wybuchy gniewu i agresji;
• obrażanie się i ciche dni;
• obwinianie innych za swoje emocje;
• tłumienie złości, co prowadzi do wycofania i izolacji.

4. Jak zdrowo radzić sobie ze złością?

Basia, z którą pracowałam na terapii, długo miała problem ze złością. Pomogło jej uświadomienie sobie, że ma prawo czuć złość – ale nie musi nią ranić siebie ani innych. Jak zatem radzić sobie z tą emocją w zdrowy sposób?

• Rozpoznaj i zaakceptuj swoją złość: „Teraz czuję złość – dlaczego się pojawiła?”
• Zidentyfikuj potrzeby za złością: „Czy czuję się zagrożony? Niedoceniony? Czego potrzebuję?”
• Wyrażaj złość w bezpieczny sposób: mów jasno, ale bez agresji („Czuję złość, gdy ignorujesz moje prośby”);
• Zrób pauzę: jeśli czujesz, że tracisz kontrolę – odejdź na chwilę, oddychaj, uspokój się, zanim zareagujesz.

5. Jak terapia systemowa pomaga w radzeniu sobie ze złością?

W terapii systemowej nie traktujemy złości jako problemu samego w sobie. Złość zawsze coś mówi o sytuacji, w której jesteśmy – często o relacjach, w których żyjemy. Dzięki terapii możesz:

• Zrozumieć głębsze przyczyny swojej złości (np. niewyrażone potrzeby, lęki z dzieciństwa);
• Nauczyć się konstruktywnie wyrażać emocje;
• Ustalić jasne granice w relacjach;
• Odbudować więzi, które ucierpiały przez wybuchy gniewu.

Zakończenie i wezwanie do działania

Jeśli często zastanawiasz się: „Dlaczego się złoszczę?” – to znak, że warto zatrzymać się i przyjrzeć głębiej swoim emocjom. Złość nie jest wrogiem, ale sprzymierzeńcem, który próbuje coś Ci powiedzieć. Zacznij od małego kroku – zapytaj siebie dziś: „Co moja złość próbuje mi przekazać?”.

Nie bój się prosić o pomoc – rozmowa z psychologiem może być początkiem zmian, które pomogą Ci odzyskać równowagę emocjonalną i poprawić relacje z bliskimi.