<<Wróć do listy artykułów

Poznań, 15go lipca 2023

Cisza na recepcie – jak spokój i wyciszenie wspierają nasze zdrowie psychiczne?

Cisza bywa niedoceniana w świecie pełnym ciągłych bodźców i hałasu. W mojej praktyce psychoterapeutycznej coraz częściej spotykam pacjentów, którzy skarżą się na natłok informacji, dźwięków i zadań, a także trudności z odnalezieniem chwili wyciszenia. Tymczasem badania naukowe i obserwacje kliniczne wskazują, że regularny kontakt z ciszą może wpływać bardzo pozytywnie na nasze zdrowie psychiczne i emocjonalne. Można wręcz powiedzieć, że cisza staje się współcześnie swego rodzaju „receptą” na stres, zmęczenie czy trudności w koncentracji.

W tym artykule przyjrzymy się, dlaczego cisza jest tak ważna dla naszego dobrostanu, jak wpływa na emocje i umysł oraz w jaki sposób możemy wprowadzić ją do codziennego życia – nawet wtedy, gdy otacza nas hałaśliwa rzeczywistość.

1. Dlaczego cisza jest nam potrzebna?

Nasz mózg codziennie przetwarza tysiące bodźców – dźwięki ruchu ulicznego, rozmowy, powiadomienia z telefonów, muzykę, reklamy, a także wewnętrzny dialog w głowie. Nadmiar stymulacji prowadzi do uczucia przytłoczenia i zmęczenia psychicznego. Cisza, w przeciwieństwie do hałasu, daje mózgowi przestrzeń do regeneracji. Oto kilka powodów, dla których jest ona tak istotna:

• Odpoczynek dla układu nerwowego: W warunkach ciszy obniża się poziom kortyzolu (hormonu stresu), co pomaga w relaksacji i regeneracji.
• Lepsza koncentracja: Brak rozpraszających bodźców umożliwia spokojne skupienie się na jednej rzeczy, co przekłada się na efektywność w pracy czy nauce.
• Uspokojenie emocji: Cisza sprzyja autorefleksji, wsłuchaniu się w siebie. Dzięki temu łatwiej zauważyć własne stany emocjonalne i je nazwać.
• Poprawa kreatywności: Gdy mózg nie jest bombardowany dźwiękami i informacjami, może generować nowe pomysły i rozwiązania.

2. Jak cisza wpływa na dobrostan psychiczny?

Regularne obcowanie z ciszą może znacząco wpłynąć na nasze samopoczucie. Najważniejsze korzyści to:

1. Redukcja stresu: Krótkie chwile milczenia w ciągu dnia pozwalają uspokoić nerwy, wyciszyć gonitwę myśli i obniżyć tętno.
2. Lepsze radzenie sobie z lękiem: Osoby przepracowujące lęk czy niepokój w warunkach ciszy mogą łatwiej wsłuchać się w swoje ciało i myśli, ćwiczyć kontrolowane oddechy lub techniki relaksacyjne.
3. Wyższa samoświadomość: W spokoju mamy szansę zauważyć swoje wzorce myślowe i emocje. To ułatwia introspekcję i pracę nad sobą w terapii.
4. Regulacja nastroju: Regularne praktykowanie „okienek ciszy” sprzyja stabilności emocjonalnej, ponieważ pomagają one w procesowaniu trudnych uczuć.

W efekcie zyskujemy większą równowagę, wyraźniejsze spojrzenie na problemy i większe zasoby energii do codziennego działania.

3. W jaki sposób wprowadzić ciszę do codziennego życia?

Choć może się wydawać, że cisza jest luksusem trudno dostępnym w dzisiejszym świecie, istnieje kilka sposobów na świadome jej praktykowanie:

• Krótkie „przerwy w hałasie”: Wyłącz radio, telewizor, powiadomienia w telefonie na kilka minut i po prostu „bądź”. Skup się na oddechu, popatrz za okno, rozciągnij się.
• Spacer w naturze: Jeżeli masz taką możliwość, wybierz się do parku, lasu lub nad wodę. Nawet jeśli nie jest całkowicie cicho, otoczenie przyrody ma o wiele mniej agresywnych bodźców.
• Ćwiczenia oddechowe: Kilka minut dziennie spędzonych na uważnym oddychaniu (np. metoda 4-7-8) w bezgłośnym otoczeniu może działać jak mini-sesja relaksacyjna.
• Medytacja lub mindfulness: Regularna praktyka medytacji (choćby kilkuminutowa) pozwala nam nauczyć się akceptować myśli, nie reagować na nie natychmiast i czerpać spokój z ciszy.
• Planowane „dni ciszy”: Jeśli to możliwe, wyjedź na weekend w ustronne miejsce, gdzie można ograniczyć bodźce dźwiękowe. Może to być domek na wsi, góry czy ośrodek odosobnienia.

Nawet krótkie momenty oderwania od ciągłego szumu informacyjnego mogą przynieść zauważalną ulgę.

4. Jak psychoterapia może pomóc docenić i wykorzystać ciszę?

Psychoterapia sama w sobie nie jest ciszą, ale:

• Terapeuta może zachęcać do praktykowania chwil milczenia czy medytacji jako elementu pracy nad radzeniem sobie z lękiem czy stresem,
• W trakcie sesji terapeutycznej czasem brak słów jest równie ważny jak rozmowa. Doświadczamy własnych emocji, pozwalając im wypłynąć, zamiast je zagadywać,
• Terapia może pomóc odkryć, czemu unikamy ciszy (lęk przed własnymi myślami? Brak umiejętności „bycia ze sobą”?). Rozwiązanie tych problemów często poprawia naszą zdolność do czerpania przyjemności z spokojnych momentów.

W ten sposób możemy lepiej zrozumieć, jak wykorzystywać ciszę do samorefleksji i rozwoju osobistego. Dla wielu osób jest to klucz do zrozumienia siebie i wzmocnienia poczucia spokoju w codziennym życiu.

5. Czy zawsze warto dążyć do ciszy?

Na co dzień towarzyszy nam jednak szum, rozmowy, muzyka. Cisza nie powinna być celem samym w sobie, a raczej narzędziem do regeneracji i uspokojenia. Warto jednak pamiętać, że:

• Zbyt dużo hałasu przez długi okres czasu ma wpływ na wzrost poziomu stresu, a nawet obniżenie nastroju,
• Zbyt duża cisza (np. całkowita izolacja na wiele dni) może być trudna dla osób bardzo przyzwyczajonych do bodźców i samotność potrafi wzbudzić lęk,
• Chodzi raczej o zrównoważenie: stworzenie w codzienności przestrzeni bez dźwięków, w której umysł może odpocząć i przetworzyć wrażenia.

Każdy z nas inaczej reaguje na ciszę – jedni czują się w niej wyśmienicie, inni muszą się jej nauczyć. Wsparcie psychologiczne może pomóc w zrozumieniu, dlaczego tak reagujemy i jak najlepiej wykorzystywać spokój dla własnego dobrostanu.

Podsumowanie – cisza jako sposób na regenerację umysłu

Cisza bywa zaniedbywana w świecie przesiąkniętym informacjami, muzyką, urządzeniami elektronicznymi. Tymczasem, jako naturalny kontrapunkt dla hałasu, ma ogromne znaczenie dla utrzymania równowagi psychicznej. Pozwala wyciszyć stres, wzmocnić koncentrację, pogłębić refleksję nad sobą i zregenerować układ nerwowy. Dla wielu z nas może pełnić rolę swoistego „lekarstwa” – narzędzia, które wspiera zdrowie psychiczne i emocjonalne.

Jeśli doświadczasz przepracowania, chronicznego stresu czy trudności w radzeniu sobie z natłokiem bodźców, zapraszam do kontaktu. Podczas spotkań psychoterapeutycznych możemy wspólnie przyjrzeć się Twoim nawykom, zidentyfikować źródła przeciążenia i wypracować strategie wprowadzania większej ilości ciszy w życie codzienne. Odkrywanie wartości spokoju i wyciszenia to krok ku zdrowszemu, bardziej zrównoważonemu życiu.